“Jarenlang rekken en vertragen zonder resultaat”

Gepubliceerd op 13 oktober 2022

Vier jaar lang was Oud Osdorper Hans de Waal de voortrekker van de Klankbordgroep Oud Osdorp: namens de bewoners van de Osdorperweg de spreekbuis in het overleg met de gemeente om de weg verkeersveilig te krijgen. Samen met drie andere bewoners van de Osdorperweg waaronder Joke Westerhof vormde hij de kerngroep waarbij wisselend andere bewoners zich aansloten. De voortgang in het overleg was niet alleen moeizaam en frustrerend, vooral het toenemende gevoel door de gemeente als ‘participatievee’ te worden gebruikt deed hen uiteindelijk de das om. 

De laatste uitnodiging van de gemeente op 30 september was de bekende druppel: unaniem besloot de groep uit het overleg met de gemeente te stappen. “Voor de inmiddels genomen besluiten willen we als klankbordgroep onmogelijk medeverantwoordelijk gehouden worden, zodat er nog maar één keus overbleef: meteen ermee kappen…”

Hoog tijd dus voor een interview met Hans de Waal en Joke Westerhof.

Interview door Theo Durenkamp

Hoe kwam je in de Klankbordgroep terecht?

Hans: “Begin 2018 kwam de gemeente met het onzalige plan om een apart fietspad voor beide richtingen naast de westzijde van de Osdorperweg aan te leggen. Daarvoor moesten de huidige sloot en het voetpad opschuiven met als gevolg dat het dijklichaam van de weg moest worden verbreed. Niet alleen landschappelijk, maar ook voor de verkeersveiligheid van de fietsers was dit een onmogelijk plan. Het hield alleen maar rekening met doorgaand fietsverkeer. Voor de vele bewoners van de oostzijde waren maar enkele dwarsverbindingen voor fietsers naar de andere zijde om bij het zogenaamd ‘veilige’ fietspad te komen. Om nog maar te zwijgen van alle inritten naar huizen en bedrijven waarvan de hellingen steiler zouden moeten worden. De Osdorperweg zou dan een tweebaansweg voor auto’s worden wat de snelheid alleen maar zou verhogen. Kortom, dit plan stond haaks op de uitgangspunten die later zouden worden geformuleerd, dus voor mij was dit dé reden om via de klankbordgroep te proberen wél iets te doen voor de verkeersveiligheid.” 

Meermalen was Hans de Waal inspreker tijdens de openbare vergaderingen van de Stadsdeelcommissie Nieuw-West.

En hoe kwamen die uitgangspunten tot stand?

Hans: “Ten eerste vond ik het heel vreemd dat die uitgangspunten pas hierna werden geagendeerd. Dat voelt dan alsof we weer helemaal van voren af aan beginnen. Uiteindelijk zijn we er in meegegaan om de zogeheten Nota van Uitgangspunten mee te helpen formuleren. Deze zou dan de basis moeten gaan vormen van waaruit je de bijbehorende maatregelen gaat bedenken."

Tegenstrijdige uitgangspunten

Waren jullie het eens met de geformuleerde uitgangspunten?

Hans: “In de meeste uitgangspunten konden we ons goed vinden, zoals het weren van doorgaand verkeer en het afremmen van de snelheid, maar groot was onze verbazing dat het lijstje met uitgangspunten duidelijke tegenstrijdigheden bevatte, zoals dat de weg technisch geschikt moest worden gemaakt voor zwaar vrachtverkeer. En dat terwijl er al bijna 60 jaar een inrijverbod geldt voor zwaar vrachtverkeer. We hebben toen een uitgebreide zienswijze en zelfs een raadsadres ingediend, waarop de ambtenarij kwam met een uitslag van een draagvlakmeting onder zowel Halfweg/Zwanenburg alsook een groot deel van Ookmeer. We werden er niet veel wijzer van en pal daarop is de nota goedgekeurd."

Maar de Osdorperweg valt toch onder een bepaalde wegcategorie?

Hans: “Precies! Het gaat in ons geval om de bestaande status van een erftoegangsweg en de aanwijzing als Hoofdnet Fiets, notabene door de gemeente zelf vastgesteld. Dat wil zeggen dat de weg niet geschikt is en ook niet geschikt gemaakt mag worden voor doorgaand verkeer. En zeker niet voor zwaar vrachtverkeer. En al helemaal niet omdat er al 60 jaar verbodsborden staan voor zwaar vrachtverkeer.”  

Handjeklap met ondernemers?

Wat moet de gemeente bezield hebben om hierin mee te gaan?

Hans: “We hebben duidelijk het gevoel dat er ondernemers zijn die in een-op-een-contacten met de gemeente zaken geregeld proberen te krijgen. Het vervelende is dat het niet in een open dialoog met alle betrokkenen gebeurt en dat het op stadsdeel- en gemeenteniveau de schijn krijgt van achterkamertjespolitiek. Ik zou anders niet kunnen verklaren waarom de gemeente c.q. het stadsdeel in een uitgangspuntennota zulke tegenstrijdigheden aan ons voorstelt. En ook waarom deze uitgangspunten niet sporen met de status van erftoegangsweg en Hoofdnet Fiets; een status die juist door de gemeente zelf is toegekend.”

Welke maatregelen hebben jullie concreet aangedragen om de veiligheid te garanderen?

Hans: “Camera's! In de afgelopen jaren hebben we gepleit voor een knip, al of niet voor iedereen of alleen voor doorgaand verkeer; een systeem zoals in Sloten en Nieuw Sloten binnenkort wordt ingevoerd. We waren ook te porren voor een minder ingewikkelde aanpak, zoals een snelheidsbeperking voor de hele Osdorperweg van 30 km. Maar dan wél met permanente snelheidscontrole en het liefst trajectcontrole. Op deze wijze garandeer je het beste dat je het hele traject van 3 km onder controle krijgt. Er zijn steeds meer gemeentes die deze werkwijze toepassen, dus waarom hier niet?”

Wars van handhaving!

Als 30 km met camerahandhaving de oplossing is, waarom lukt dat dan niet?

Hans: “Borden met 30 km plaatsen gaat zeker lukken, maar dat de gemeente dit gaat handhaven gaat nooit gebeuren. Dat wordt openlijk door stadsdeel en gemeente gezegd. We hebben dit ook al gezien bij eerdere maatregelen, zoals het verbod op zwaar vrachtverkeer sinds 1963 en het inrijverbod voor auto’s tijdens spitsuren sinds 2014. In beide gevallen zegt de gemeente openlijk: “Dit handhaven we niet”. En dan speelt nog mee wat portefeuillehouder Türkkol vorige week op de SDC-vergadering zei, namelijk dat de politie destijds niet betrokken is geweest bij de besluitvorming van een verbod en om die reden ook niet gaat handhaven. Dat is toch wel een heel stuitende reactie op overheidsniveau…!”

DB negeert meerderheidsmotie

Wat vindt de politiek van dit alles? Kunnen jullie daar jullie ei nog kwijt?

Hans: “Met de politieke vertegenwoordigers in de stadsdeelcommissie (SDC) Nieuw-West hebben we zeker goede contacten. Regelmatig springen zij voor ons in de bres. Ik denk dan aan de SDC-vergadering van februari waar dankzij de mondelinge vragen van enkele partijen een motie met meerderheid werd aangenomen om op de Osdorperweg een knip in te voeren en een maximum van 30. De teleurstelling kwam daarna toen het toenmalig DB te kennen gaf deze motie naast zich neer te leggen en een andere weg te bewandelen: weer uitstel, weer nieuw onderzoek, rekken en vertragen, zonder resultaat! En zo zijn we al jaren bezig met alles voor ons uit te schuiven en de onveiligheid blijft totdat het een keer écht misgaat. Een blamage voor de democratie en ons openbaar bestuur!"

Had je niet de neiging om die lui eens goed wakker te schudden?

Hans: “Dat heb ik volgens mij zeker gedaan. O.a. door in het voorjaar twee maal in te spreken op de openbare SDC-vergadering. De eerste keer heb ik aan de hand van afbeeldingen de onveiligheid nog weer eens aangetoond met de opmerking dat er nu daadwerkelijk aangepakt moet worden. De tweede keer was ik er om te vertellen dat ik ermee ga stoppen, omdat er in die tussentijd echt helemaal niets was gebeurd! Ik heb toen de DB-voorzitter (Emre Ünver, red.) voorgehouden dat bij een ernstig ongeluk hij persoonlijk verantwoordelijk is voor deze situatie, puur omdat actie achterwege blijft. Zijn toezegging om na de vakantie samen met de nieuwe portefeuillehouder (Nazmi Türkkol, red.) bij mij langs te komen om de situatie persoonlijk te bekijken, is hij overigens nagekomen. Ook de SDC is nog met een delegatie langs geweest. Ik moet eerlijk zeggen dat Ünver wel even schrok van een te zware vrachtwagen die de voorrangsregel bij de versmalling duidelijk zichtbaar bruut aan zijn laars lapte en vlak langs ons gezelschap denderde met duidelijk te hoge snelheid… om even verderop een fietser in te halen. Vroeg of laat gaat het hier fout.”

En is de nieuwe portefeuillehouder na dat bezoek tot inkeer gekomen?

Hans: “Ik hoopte dat te mogen horen op de laatste SDC-vergadering. Maar zijn reactie op meerdere vragen vanuit de SDC-leden, o.a. van Piet Boon van GBW!, vond ik tegenvallen. Het was hetzelfde verhaal wat Ünver vóór de vakantie ook al vertelde over de aanpak: eerst opknappen, dan een jaar monitoren of er meer of minder dan 6.000 auto’s per etmaal langskomen, en dan pas kijken naar b.v. een knip. Het zou juist een uitgelezen kans zijn geweest om direct na 7 maanden onderhoud waarbij het verkeer al die tijd tóch al moet omrijden deze gewoonte daarna voort te zetten door bij de heropening doorgaand verkeer te weren of te ontmoedigen.”

Borden genoeg langs de Osdorperweg, maar van handhaving is nooit sprake geweest...

Vertrouwen naar nulpunt

Ook Joke Westerhof, bewoonster van de Osdorperweg, ziet geen heil meer in verdere samenwerking met de gemeente.

Joke: “Na 23 jaar in verschillende actiegroepen, waaronder de Klankbordgroep, te hebben gezeten om dit gebied landelijk te houden en om deze oude veendijk veiliger en leefbaarder te maken voor met name het langzame verkeer en haar bewoners, is nu mijn vertrouwen in de lokale politiek tot een nulpunt gedaald. De zogenaamde tussentijdse oplossingen om bewoners tegemoet te komen hebben niet gewerkt, vaak integendeel zelfs. Dit geldt zeker voor de huidige wegversmalling vlak voor mijn voordeur, bijna dagelijks gaat het wel een keer bijna mis. Zelf ben ik hier op een haartje na geschept door een auto die nog snel even er doorheen schoot en tegelijkertijd moest uitwijken. Dit en het niet willen handhaven, en de wijze waarop nu het groot onderhoud wordt aangepakt (geschikt maken voor zwaar vrachtverkeer) doet voor mij de emmer overlopen.”

Verhuizen

Joke: “Ik ben een van de bewoners aan de Osdorperweg die over een week gaat verhuizen uit angst voor mijn veiligheid in de nabije toekomst en voor de staat van mijn woning. Ik ben, als 70-jarige, nu nog mobiel en neem enkel en alleen als fietser deel aan het verkeer hier. Ik had hier veilig oud willen worden in deze, weliswaar steeds minder mooie, landelijke omgeving!
Ook mijn buren met kleine kinderen hebben hun huis onlangs te koop aangeboden. De weg is in de loop der jaren steeds meer een racebaan geworden en ook het trillen en schudden van de woningen in de oude dorpskern is alleen maar toegenomen.”

Ook Hans de Waal denkt erover op termijn te gaan verhuizen: “Het langsrazende verkeer waaraan al jaren niets wordt gedaan bederft steeds meer mijn woongenot. Net zoals Joke en enkele andere gezinnen kijken ook wij uit naar een verkeersveiliger locatie om zonder angst veilig oud te worden.”

Gemeentelijk negeert eigen regels

Joke: “Het gaat allang niet meer om het welzijn van de burger, maar om het financieel/economisch belang van in ieder geval (enkele) ondernemers hier aan de weg. Zelfs bestemmingsplannen worden hiervoor aangepast om bv. een tweetal woningen te mogen bouwen op de kavel van de Parochie in het landelijk gebied. Bovendien wordt er hier ook afgeweken van het eigen Amsterdamse beleid wat betreft autoluw, de 30 km-zone en het Hoofdnet en Plusnet Fiets."

Hans: “Nu we het toch over het gemeentelijk beleid in het algemeen hebben, wil ik nog even de Polderheuvel noemen. Voor dit terrein hier in de Tuinen van West is enkele jaren terug in samenspraak met de bewoners een plan voor kleinschalige festivals vastgesteld. Twee jaar terug kwam de burgemeester daar opeens eenzijdig op terug om meer en grotere festivals toe te staan. Als deelnemende bewoners voelden we ons toen behoorlijk geschoffeerd. Nog nauwelijks hiervan bekomen, werd ons als klap op de vuurpijl daarna gevraagd of we zitting wilden nemen aan een zogeheten dialoogtafel om nieuw beleid hiervoor te ontwikkelen…! Met de Osdorperweg gebeurt nu hetzelfde: de gemeente neemt een besluit over een tegenstrijdig uitgangspunt, nl. om zwaar vrachtverkeer te gaan toelaten, en vraagt ons daarna om mee te denken over de uitwerking van de uitgangspunten. De uitvoerder heeft de opdracht al gehad, dus meedenken is alleen maar voor de show en invulling van de participatieverplichting. NO WAY dat ik me hiervoor laat gebruiken en dus medeverantwoordelijk zou zijn voor de levensgevaarlijke nieuwe Osdorperweg!”   

Zwaar vrachtverkeer in beide richtingen, alsof de verbodsborden niet gelden...

Participatievee

Joke: “Ja, Hans heeft gelijk. Het is echt wachten, hoe erg dat ook klinkt, op een dodelijk ongeval, dan pas schijnt er in Amsterdam de juiste actie ondernomen te worden. Tot die tijd worden wij, de bewoners, kennelijk alleen aangehoord en gebruikt om te voldoen aan de participatiewet, maar niet geloofd. Worden zelfs moties van commissieleden genegeerd, continue nieuwe plannen bedacht en nieuwe onderzoeken uitgevoerd, zonder het beoogde resultaat om de Osdorperweg trillingsvrij, leefbaarder en veiliger te maken. En dat allemaal op kosten van onze belastingcenten! Nogmaals, mijn vertrouwen in de lokale politiek is volledig weg.”

Hans: "Met het geplande, extra dure (nieuwe zware funderingen) groot onderhoud en de nieuwe inrichting zonder handhaving creëert de gemeente willens en wetens een levensgevaarlijke weg! Wij als kernteam passen ervoor om daarvoor nog langer medeverantwoordelijk te zijn via zogenaamd bewonersoverleg of bewonersparticipatie dat in onze ogen alleen maar gebruikt wordt om een administratieve verplichting in te vullen. Dit voelt alsof wij participatievee zijn”.

Hoe nu verder?

Hoe de participatie vanuit de bewoners een vervolg gaat krijgen is de vraag die nu bij gemeente en stadsdeel op tafel zal liggen. Bewonersparticipatie bij veranderingen in de leefomgeving is nu eenmaal vanuit de overheid een vast gegeven waaraan voldaan moet worden. De Klankbordgroep Oud Osdorp heeft deze functie jarenlang vervuld voordat deze per 1 oktober werd beëindigd. De vraag is of na alle negatieve ervaringen andere bewoners zich hiervoor gaan lenen.

In ieder geval is de Dorpsraad Sloten-Oud Osdorp in deze regio Landelijk West al sinds 1963 de door de bewoners gekozen vertegenwoordiging en als zodanig ook formeel de gesprekspartner met de overheid. En het strekt in ieder geval tot voordeel dat de helft van de Dorpsraadsleden woonachtig is op de Osdorperweg...

"Maar ook de Dorpsraad kan soms niet op tegen de macht van de juristen van ondernemers. Daar zijn al meerdere voorbeelden van. Ik stop er in ieder geval mee, en met mij zo’n zestig bewoners die ik in een mailgroep had. Wie er daarnaast overblijft moet zich terdege bedenken dat het een verhaal is met een heel lange historie. Ik hoop straks mijn huis te verkopen aan een goede advocaat met op de fiets schoolgaande kinderen..."