Deel 13 van mijn serie Mijn start als 'schoolmeester' in 1971
Gepubliceerd op 22 september 2023
Toen ik twee jaar terug besloot mijn herinneringen aan de start van mijn onderwijsloopbaan uit 1971 via deze website te delen, kon ik niet vermoeden hoezeer mijn lezers deze serie op prijs zouden stellen. Hoewel ik aanvankelijk van plan was slechts een eenmalig verhaal te wijden aan het begin van mijn werk, 50 jaar geleden, is het nu toch nog onverwacht een serie geworden van alweer 12 afleveringen. En nu we twee jaar verder zijn, en ik wéér terugkijk naar 50 jaar geleden, zit ik nu aan het begin van mijn derde onderwijsjaar: september 1973.
Mijn verhalen heb ik deels geput uit het schoolarchief dat al jaren bij mij thuis op zolder ligt. En dan komen vanzelf al die herinneringen weer boven. De afgelopen winter heb ik het archief helemaal geordend, voor zo ver dat nog nodig was. Mijn plan was om het complete schoolarchief veilig te stellen voor het nageslacht. In januari had ik daarvoor een overleg met een van de medewerkers van het Stadsarchief Amsterdam, gevestigd in het markante gebouw De Bazel in de Vijzelstraat. In de daaropvolgende maanden heb ik alles zodanig geordend en beschreven dat het zou passen in het systeem van het Stadsarchief. Na een half jaar was het dan zo ver dat alles aan het Stadsarchief kon worden overgedragen: 5 verhuisdozen die op maandag 12 juni door twee archiefmedewerkers met een bestelwagen bij mij thuis werden opgehaald. Na verwerking door het Stadsarchief zal de inhoud dan op de website van het Stadsarchief worden geplaatst, zodat iedere bezoeker kan inloggen op de inhoud van het schoolarchief.
12-6-2023: de overdracht van het schoolarchief aan het Stadsarchief Amsterdam.
Het Stadsarchief aan de Vijzelstraat waar het schoolarchief is in te zien.
Mijn agenda uit 1973 vermeldt dat het schooljaar begon op maandag 13 augustus. Om het tijdsbeeld van toen in herinnering te roepen: wat gebeurde er op dat moment in ons land en de rest van de wereld?
* 5 september was voor alle Nederlanders een vrije dag vanwege de festiviteiten rond het 25-jarig regeringsjubileum van Koningin Juliana;
* In Utrecht werd het nieuwe winkelcentrum Hoog Catharijne geopend: met eigen ogen aanschouwd inderdaad een unicum destijds;
* Er kwam een olieboycot wegens de oorlog tussen Israël en de Arabische buurlanden die vanaf 4 november leidde tot de autoloze zondag;
* En Gerard Cox zong dat jaar 't Is weer voorbij die mooie zomer.
Opnieuw klas 4+5
Ook dit schooljaar vielen de klassen 4 en 5 weer onder mijn hoede. De vijfdeklassers waren mij inmiddels bekend: ik had hen al als 3e klas bij de start van mijn loopbaan in 1971 gedurende het eerste half jaar, en vervolgens in mijn tweede onderwijsjaar als klas 4. En nu zaten zij gecombineerd met de vierdeklassers, tezamen 37 leerlingen, in mijn inmiddels vertrouwde leslokaal op de begane grond in het oude gebouw uit 1914 van waaruit ik zicht had op het kerkplein. Vlak voor de zomervakantie waren de oude oliekachels weggehaald en vervangen door radiatoren. Het oude gebouw had daarmee nu ook centrale verwarming zoals al in de nieuwe vleugel waar de oude ketel was vervangen door twee nieuwe ketels.
Een vroege vogel: de inspecteur!
Het schooljaar was nog maar nauwelijks op stoom toen zich op de vierde schooldag al meteen de inspecteur aandiende; niet de inmiddels bekende heer Verbaan, maar de heer Drent; gezien zijn leeftijd een beginneling, maar daarom zeker niet minder kritisch. Verder staat mij van zijn bezoek weinig bij, behalve dat hij een half uur achter in mijn klas heeft zitten kijken. Ik bofte daarbij omdat hij er toevallig was op de enige dag in de week dat mijn 4e klas elke donderdag werd overgenomen door parttime leerkracht José ter verlichting van de grote combinatieklas! Hoewel ik achteraf eigenlijk wél benieuwd was naar zijn eventuele reactie op mijn combinatieklas...
Klas 4 in het schooljaar 1973-1974. Van links naar rechts achter: Paulien Stricker, Nick Pijnaker, Irma Bakker, Irene Castelijn, Alex van der Sluis, Els Stricker, Anita Kenter, Els Ruyter, Mirjam Vork. Midden: Eddy Wakker, Paul Valkenburg, Caroline Reimers, Astrid van der Sluis, Corrie Egberts, ikzelf, Anita Schumacher, Anneke Scheunhage. Voor: Jan Mulder, Erwin Vork.
Klas 5 in het schooljaar 1973-1974. Van links naar rechts achter: Ton Wichmann, Annet Bakker, Ellen Pijnaker, Herman Pijnaker, Hans Wiebes, Ron Sol, Eric Warmerdam, Youri de Jong, Anita Bakker. Midden: Yvonne Egberts, Trudy Egberts, Ingrid Schumacher, Willie Vork, ikzelf, Nelleke Bakker, Marjon Mulder. Voor: Herman Bakker, Louis van Weerdenburg, Albert van Klooster. Afwezig: Ans Brockhoff.
Betrapt door de inspectie!
Mijn schoolhoofd vond dat àlle leerlingen voortaan Engels moesten kunnen volgen en niet langer op basis van vrijwilligheid in de middagpauze. Vanaf augustus 1973 gaf hij daarom nu zelf Engels in de zesde klas binnen de normale schooltijd. Twee jaar later, in augustus 1975, had ik zélf de 6e klas, omdat schoolhoofd Nijman sinds eind 1974 met ziekteverlof was. Ook toen was inspecteur Drent al even snel aan het begin van het schooljaar van de partij. Tijdens zijn kijkmoment in mijn 6e klas kwam hij er bij toeval achter dat ik eens per week Engels gaf binnen de reguliere schooltijd. Dat leverde een reprimande op! Want Engels hoorde niet binnen het verplichte lesrooster volgens de Wet op het Lager Onderwijs. Ik moest de wekelijkse les Engels daarom direct staken. Wél mocht ik hem buiten schooltijd blijven geven.
Overigens was inspecteur Drent wél zo sportief er aan toe te voegen dat hij begrip had voor mijn Engelse les binnen schooltijd. Hij voegde er nog aan toe dat hij met mij hoopte dat Engels bij de toekomstige invoering van de basisschool wél verplicht in het lesrooster zou worden opgenomen. Uiteindelijk duurde dat nog 10 jaar, tot 1985. Maar omdat wij in 1980 van het Ministerie de status van experimentele basisschool kregen, keerde het schoolvak Engels in dat jaar op mijn school weer binnen schooltijd terug...