Plekken van bezetting, toen en nu

Gepubliceerd op 30 april 2020

Van de Duitse bezetting in de periode 1940-1945 zijn de meeste sporen inmiddels uitgewist. Wél zijn er foto's van plekken waar de Duitse bezetter overduidelijk aanwezig was, vaak illegaal gemaakt tijdens de bezettingsjaren. Omdat de omgeving niet of nauwelijks is veranderd, geven deze oude foto's een vervreemdend beeld van de plekken waar we nú in alle vrijheid kunnen leven... En waar de omgeving wél ingrijpend veranderde, zijn nog diverse sporen uit het verleden aan te wijzen...

 

De kruising Sloterweg/ Aalsmeerweg is nu een rotonde

Op de plek waar de Aalsmeerweg uitkomt op de Sloterweg staat in de bezettingsjaren een woud aan Duitse richtingaanwijzers. Deze plek is immers de invalsweg vanuit Den Haag en Schiphol. De meeste borden wijzen in de richting van het laatste stuk van de Sloterweg (dat nu Rijnsburgstraat heet) richting Sloterkade, andere aanduidingen wijzen in de richting van de Aalsmeerweg die de grote in- en uitvalsroute steeds meer van de Sloterweg gaat overnemen. De borden betreffen de diverse Duitse instellingen die het dagelijks leven tijdens de bezetting beheersen.

 

Links: Een Duitse schildwacht bij de ingang van het schoolplein van de St. Jozefschool die 5 jaar lang door de Duitsers als kazerne wordt gebruikt. Foto: Collectie Werkgroep Historie Sloten-Oud Osdorp.

Boven: Zelfde plek nu. Laat het huidige zuiltje op deze plek nu dezelfde vorm hebben als het schildwachthuisje van toen! Foto: Theo Durenkamp.

Het gebouw van de St. Jozefschool aan de Sloterweg in Sloten is jarenlang bezet door het Duitse leger. Bij de ingang van het schoolplein houdt een gewapende soldaat de wacht, voorzien van een heus schildwachthuisje. De schoolklassen zijn in deze oorlogsjaren verspreid ondergebracht in diverse andere gebouwen in Sloten en Osdorp. Zo goed en zo kwaad als dat gaat, probeert het onderwijzend personeel het onderwijs in deze barre tijden draaiend te houden.

Ben Sol (1907-2005) was van 1930 tot 1974 werkzaam op de St. Jozefschool. Zijn verhaal over de school in de moeilijke oorlogsperiode is te lezen op pagina 51 van https://www.theodurenkamp.nl/artikelen-1/een-school-wordt-65

In zijn boek '60 jaar in een klaslokaal' (1996) beschrijft Ben Sol in 96 pagina's zijn leven en zijn onderwijsloopbaan. Een van de 24 hoofdstukken gaat over de oorlogsperiode: 

Ben Sol in 1935

Huidig beeld vanaf dezelfde plek in dezelfde richting vlak vóór de toegangspoort van het afvalstation aan de Henk Sneevlietweg.

Het is 13 april 1940 als deze foto van het ringdijkviaduct op de Sloterweg wordt gemaakt. Vier weken later volgt de Duitse inval. Vanaf dan wordt dit een gevreesd controlepunt door Duitse soldaten vanwege de invalsweg vanuit Den Haag en Schiphol. Na de oorlog wordt het nimmer gebruikte stalen viaduct weggehaald om een spoorwegviaduct bij Warmond te vervangen dat wegens oorlogsgeweld is vernield.

Rechtsboven de ringdijk die uiterst rechts de Sloterweg kruist met het viaduct (net niet zichtbaar). In de ringdijk zijn de loopgraven van de Duitsers goed zichtbaar.

Foto: www.operatiemanna.nl

De sterk gewijzigde omgeving op dezelfde plek. De schuine lijn naar rechts vanaf het midden van de foto in de richting van de spoordijk markeert nog steeds de noordgrens van de verdwenen Sloterweg. Het langwerpige grijze steenplateau tussen de rails markeert de plaats van het voormalige viaduct in de ringspoordijk.

Terwijl Zuid-Nederland in november 1944 al is bevrijd, gaat de rest van het land de zwaarste oorlogsperiode in: de hongerwinter. Eind april 1945 komen de eerste voedseldroppings voor de uitgehongerde bevolking. Op de Sloterweg (later Haagseweg) even ten westen van het ringdijkviaduct zwaaien de bewoners enthousiast naar de laag overkomende vliegtuigen.  

 

Alles over de bezettingsperiode in het voormalig gebied van Nieuw-West vind je in het boek van Pim Ligtvoet 'In de schaduw van de oorlog, 1940-1945 in de polders van Amsterdam Nieuw-West'. Zie ook 

https://slotenoudosdorp.nl/woii-wat-gebeurde-er-toen-op-sloten/