Gepubliceerd op 22 januari 2023
Op 1 februari is het precies 70 jaar geleden dat ons land getroffen werd door de watersnoodramp van 1953. Vooral het zuidwesten van ons land werd zwaar getroffen: 1836 mensen kwamen om. Zo'n 200.000 ha land kwam onder water te staan. Was Nederland op zo'n ernstige ramp wel voldoende voorbereid?
Die vraag moest helaas met nee worden beantwoord, want daarna kwam het Deltaplan met al zijn afsluitingen van de zeearmen.
Hetzelfde deed zich al voor in januari 1916, toen grote delen rond de toenmalige Zuiderzee na een stormvloed overstroomden, waaronder Waterland ten noorden van Amsterdam. Ook toen moest de vraag of men voldoende was voorbereid met nee worden beantwoord. Gevolg: de Afsluitdijk werd aangelegd waardoor de Zuiderzee in IJselmeer veranderde.
Tóch weer bijna mis!
Vóór beide rampen was men in de veronderstelling goed voorbereid te zijn op een stormvloed. Er lagen immers overal dijken die regelmatig waren versterkt. Maar... toen in 1995 het hele rivierengebied van Maas en Waal moest worden geëvacueerd voor een dreigende overstroming, was dat een ware wake-upcall. Maar liefst 250.000 inwoners en 1 miljoen stuks vee moesten in allerlijl worden geëvacueerd. Op het nippertje kon toen een overstroming worden afgewend. Men kwam tot de conclusie dat de rivierdijken nóg sterker moesten en dat in de uiterwaarden meer ruimte voor de waterberging moest komen.
70 jaar na de ramp terug naar mijn geboortehuis waar mijn eerste herinneringen aan de ramp liggen.
EVEN TERUG IN DE TIJD EN NAAR DE PLEK
Mijn eigen herinnering aan de ramp van 1953, die ik van dichtbij meemaakte, heb ik hier al een keer beschreven. Als toenmalige 3-jarige peuter zijn het nog altijd mijn oudste actieve herinneringen. J.l. september zijn we nog weer eens teruggekeerd naar de plek van mijn geboortehuis, de Hulsterweg 22 in Kloosterzande. De voormalige directeurswoning van de zuivelfabriek staat er nog steeds en ik herinner me nog dat mijn vader als directeur van de fabriek de hele zondag, 1 februari 1953, in de gang aan de telefoon hing om van alles te regelen voor de hulpverlening. De huidige bewoner van het huis, die er sinds de sluiting van de fabriek in 1972 woont, maakte mij attent op de 70-jarige herdenking van de ramp die op 1 februari in het dorp plaats zal vinden bij het monument waar de 10 slachtoffers uit Kloosterzande worden herdacht.
De uitnodiging voor de herdenking van de ramp van 1953 in mijn geboortedorp Kloosterzande. Klik op de afbeelding voor een vergroting.
Opnieuw een ramp?
Zo stellig als men de laatste 100 jaar was om zich voor altijd veilig te voelen zijn de deskundigen nu niet meer. De opwarming van de aarde met daarbij de stijging van de zeespiegel, de inklinking van de bodem, de zandafslag van duinen en de uitdroging van dijken: het zijn allemaal risico's die voortdurend op de loer liggen. Twee overstromingen waarbij gelukkig geen slechtoffers vielen waren Tuindorp Oostzaan in 1960 en Wilnis in 2003, allebei onbetwist het gevolg van slecht dijkonderhoud.
Loopt u risico?
Sinds kort hebben we de website www.overstroomik.nl
Door je postcode in te vullen, zie je of jouw buurt door een overstroming kan worden getroffen. Nóg beter is het om je straatnaam, huisnummer en woonplaats in te vullen. Dan heb je echt de informatie die specifiek op jouw eigen huis betrekking heeft. Je leest dan je meteen óf en zo ja hoe hoog het water in je huis komt te staan! En... bij deze informatie blijft het niet. Ook wordt vermeld wát je dan allemaal moet doen. Weggaan, en zo ja wat neem je dan allemaal mee? Of thuisblijven, en zo ja wat moet je dán allemaal doen? Afhankelijk van de plek waar je woont, kun je ook de melding krijgen "Je overstroomt waarschijnlijk niet". Maar dan staat er bij dat je even verderop wél hoogwater kunt hebben, waardoor je waarschijnlijk verstoken bent van allerlei voorzieningen: geen elektra, gas, water, riolering en zelfs geen internet!
Eerste gedachte die mij bij deze website opkwam: is bij een onverhoopte overstroming de hoogte van de waterstand niet simpelweg het aantal meters dat jouw huis onder Normaal Amsterdams Peil (NAP) ligt wat je op veel landkaarten al lang kunt vinden? Wie de website doorleest, leest dan dat dit niet automatisch het geval blijkt te zijn. Er blijken tal van factoren te zijn waarom bij een overstroming de waterstand kan verschillen van het aantal meters onder NAP.
Nu al voorbereiden
Alle reden dus om je eigen huisadres op te zoeken en de adviezen vervolgens ter harte te nemen, zoals in het geval dat je bij een overstroming tóch liever thuis blijft waarbij de website dan vermeldt:
- Zoek een droge plek in huis op of ga naar een droge plek in de buurt. Kijk op het kaartje hieronder waar droge plekken zijn in jouw omgeving.
- Controleer of je weg kunt komen via een dakraam of ladder
- Hang een (wit) laken uit het raam. Zo maak je duidelijk waar je bent.
- Laat met een fluitje horen waar je bent als er hulp in de buurt is.
Misschien toch wel handig om een wit laken (zijn die er eigenlijk nog wel?) op te zoeken en dat samen met een fluitje in de buurt van je balkon of zolderraam alvast klaar te leggen...?
