Gepubliceerd op 19 juni 2022

Na de paasvakantie stond het laatste trimester van het schooljaar 1971-'72 voor de deur. Traditioneel een periode met tal van activiteiten die jaarlijks terugkeren. Voor mij was het allemaal de eerste keer dat ik dit alles meemaakte waarmee ik het eerste schooljaar als een soort vuurdoop afrondde en meteen werd ondergedompeld in de specifieke cultuur die elke school nu eenmaal heeft.

Dinsdag 11 april was de eerste dag na de paasvakantie die in totaal 11 dagen had geduurd. Pas jaren later sneuvelde de paasvakantie als een vaste vrije week ten gunste van de krokus- en meivakantie die beide een week duurden en werd de paasvakantie ingekort tot een lang weekend van vrijdag tot en met maandag.

Het was weer even wennen, die eerste schooldag, zeker nu de oude vertrouwde Joop Weegenhuise wegens pensionering na de paasvakantie was vertrokken en zijn plaats in de 4e klas tot de zomervakantie was ingenomen door een tijdelijke leerkracht, een jongeman van Surinaamse komaf.

De periode tussen Pasen en de zomervakantie staat in het schoolleven niet alleen bekend om zijn vele vrije dagen, maar ook om zijn bijzondere schoolactiviteiten die tegen het einde van het schooljaar altijd weer plaats vinden. Denk maar aan de sportdag, het schoolreisje, het afscheid van de 6e klas, het schoolkamp van de 6e klas.

Echter, het schoolreisje was door het schoolhoofd destijds al afgeschaft om redenen van financiën en risico's. Of dat te maken had met daadwerkelijk ondervonden negatieve ervaringen, weet ik niet. Wél weet ik nog dat de nieuwe ouderraad in mijn eerste jaar pogingen in het werk stelde om het schoolreisje opnieuw in te voeren. Het jaar daarop lukte dat weliswaar, maar meteen helaas met een fatale afloop. De weerstand van het schoolhoofd tegen het schoolreisje werd hiermee nog weer eens pijnlijk bevestigd. Het hele verhaal bewaar ik voor een volgende aflevering als ik aan 1973 toe ben!

Mee naar de ouderraad

Uit mijn op zolder bewaarde lerarenagenda 1971-'72 blijkt dat ik in dit schooljaar diverse keren een vergadering van de ouderraad heb bezocht. Ik weet nog dat schoolhoofd Gerard Nijman mij uitnodigde om hem daarbij te vergezellen. Uiteraard ging ik graag op zijn verzoek in, want ik ervoer dat als een vorm van waardering en vertrouwen, wat mij toen tevens het gevoel gaf van de 'tweede man'. Zodoende waren we steeds met twee personeelsleden om deze ouderraadsvergaderingen bij te wonen.

Soms waren deze vergaderingen bij de voorzitter van de ouderraad thuis op de Louwesweg, soms op school. Ik herinner me nog dat Nijman een voorkeur voor het privéadres van de o.r.-voorzitter had, zodat hij (en daarmee ik) de vergadering op een vooraf afgesproken moment konden verlaten, waarna de ouderraadsleden nog tot diep in de avond bij elkaar bleven. Wat ik me ook herinner was dat de ouderraad, en met name de toenmalige voorzitter - een nog jonge tuinder met kinderen in de eerste klas - met tal van voor die tijd vergaande voorstellen en activiteiten kwam die men op het bordje van de school wilde leggen. De schriftelijke enquête die de ouderraad in het najaar onder alle ouders had gehouden, en onder een deel van het personeel al de nodige beroering had gewekt (zie deel 3), werd daarbij gebruikt als drukmiddel voor verandering. Maar mijn schoolhoofd wist fijntjes aan te geven tot hoever hij bepaalde wensen wel of niet kon toestaan, gelet op de mogelijkheden binnen het leerkrachtenkorps.

De sportdag op dinsdag 13 juni 1972 in de speeltuin van Sloten. Foto 1, 2, 3: Zelf ben ik in de weer om de sportprestaties te jureren. Opvallend: hoewel ikzelf later altijd een trainingspak op de sportdag aantrok, was dit 50 jaar geleden nog niet gebruikelijk en liepen de leerkrachten er toen nog bij zoals op elke gewone schooldag. Op foto 4 drie leerkrachten voor de open deur: Tieke Waagemans (klas 2+3), ikzelf (klas 5), dhr. Purperhart (klas 4). Op foto 5 uiterst rechts de voorzitter van de ouderraad, dhr. Overwater. Klik op foto's voor een vergroting.

Aan het eind van deze avond zwaaide schoolhoofd Nijman zijn leerlingen uit met voor elk afzonderlijk een toepasselijk gedicht van acht regels. Toen ik na zijn overlijden in 1976 de schoolleiding overnam, heb ik deze traditie voortgezet tot de opheffing van de school in 1988. Ook deze in totaal zo'n 250 afscheidsgedichten liggen nog steeds op een veilige plaats op mijn zolder. Het wordt zoetjesaan tijd deze nalatenschap op een goede wijze een bestemming voor het nageslacht te geven...

Klas 6 van 1971-'72. V.l.n.r. voorste rij: Theo van Zoen, Toos Schreurs, Rita van Veen. 2e rij: Mieke Vork, Marion Bakker, Winny Castelijn, Anita Castelijn, Irene Gijtenbeek, Carly Vleeschhouwer. 3e rij: Dick Mulder, John Castelijn, John Vork, Peter van Weerdenburg, Els Brockhoff, Gerda van der Vliet, 4e rij: Marian Mulder, Willie Egberts, Nelleke Mulder, Truus de Waal, Paulien Meekel, Anita Holla, Elly Wichmann, Lia Holla, Trees Holla. Leerkracht: dhr. G. Nijman. Afwezig: John Koenen, Henk Kronenburg. 

Heb je correcties op deze namenlijst? Mail me via de pagina 'Contact'.

Een  muzikaal slotakkoord

Inmiddels per 1 april gepensioneerd had Joop Weegenhuise nog zijn officiële afscheid tegoed. Op de afscheidsavond van klas 6 gebeurde dat ten overstaan van een volle zaal oud-leerlingen en hun ouders waarvan velen eveneens oud-leerling van hem waren. Eerder deze maand had Joop voor alle collega's bij hem thuis in de Legmeerstraat een avond belegd waar we met het hele personeel plus evt. aanhang bijeen waren. Het was duidelijk dat hij zich als pensionado zeer in zijn element voelde en zich nu volledig kon wijden aan zijn activiteiten als (kerk)musicus. Het duurde dan ook niet lang, of hij nam die avond plaats achter zijn piano om ons te trakteren op een van zijn zelf gecomponeerde muziekstukken. Letterlijk een slotakkoord van zijn 42-jarige schoolloopbaan...

Op schoolkamp

De eerste 3 dagen van de hierop volgende laatste schoolweek ging klas 6 'op schoolkamp' naar Renkum. Hier bevond zich één van de VKF-huizen waar kinderen van Amsterdamse scholen hun 3- of 5-daagse doorbrachten. Al tientallen jaren werden met gemeentelijke subsidie vier voormalige villa's in stand gehouden voor de Stichting VakantieKinderFeest. Renkum, maar ook Oud-Valkeveen, Huizen en Nunspeet zijn nog steeds een begrip op nostalgische facebookpagina's waar foto's van deze meerdaagse schoolreizen worden getoond. Het was zelfs mogelijk dat scholen maar liefst drie weken achtereen hier hun 'schoolkamp' konden doorbrengen, weliswaar dan wél in de winter en met een normaal schoolprogramma in de ochtend. Mijn schoolhoofd/voorganger Nijman heeft in de jaren '50 en '60 met zijn zesde klas meermalen drie aaneengesloten weken in een VKF-huis doorgebracht. In de weekends mochten zelfs de ouders op bezoek komen! Onvoorstelbaar tegenwoordig dat je als leerkracht drie weken achtereen met je klas op schoolkamp gaat! Zelf ben ik in de jaren '70 nooit verder gekomen dan 5 dagen en tegenwoordig is een 3-daagse uitstap een algemeen geaccepteerd maximum.

Een uitvaller...

Maandag 26 juni begon de laatste schoolweek. De zesdeklassers waren die ochtend nog maar net door hun ouders uitgezwaaid bij het vertrek van de bus naar Renkum, toen ik vanuit mijn klas gestommel op de gang hoorde. Enkele meisjes uit de vierde bleken in de weer te zijn met emmers en dweilen. Hun meester Purperhart bleek tijdens de les plotseling onwel geworden te zijn en er diende wat te worden opgeruimd, om het zo maar te zeggen. Nu het schoolhoofd op schoolkamp was, voelde ik het als m'n plicht om een oplossing voor deze uitval te verzorgen. Ik stuurde de leerkracht naar huis en mijn buurvrouw Lies Visser van de naastgelegen klas 1 zette de tussendeur open om een oogje op de meesterloze klas 4 te houden. Nu bleek het niet de eerste keer te zijn dat hun meester tijdens de les onwel werd, maar deze keer was het wel heel erg, getuige de reactie van het meisjesgroepje: "Meester, weet u, onze meester werd plotseling zó wit dat zijn gezicht dezelfde kleur had als onze gezichten." Als men bedenkt dat deze collega van Surinaamse afkomst was, klonk dat dus best wel verontrustend...

Op zoek naar een invaller...

In de middagpauze vond ik dat ik wat moest doen aan deze plotselinge vacature in klas 4. Ik wilde mijn baas Nijman op het schoolkamp hiermee niet lastig vallen. Erop vertrouwen dat de zieke er morgen wel weer zou zijn, vond ik geen optie. Hij was de afgelopen weken immers al meer keren plotseling uitgevallen. Er moest gewoon een invaller komen voor de laatste vier dagen tot de vakantie, vond ik. Ik besloot een oud-klasgenoot van de kweekschool te bellen waarvan ik wist dat hij aan de universiteit Psychologie was gaan studeren en wellicht die paar dagen wel kon invallen. Even later had ik hem aan de lijn: "Herman, kun je de komende vier dagen klas 4 met 18 leerlingen overnemen? Als je wil kun je morgenochtend met me meerijden." Sinds drie weken was ik namelijk in het bezit van een auto en de volgende ochtend stond ik dan ook om 8 uur bij hem voor de deur tegenover de RAI. Informerend naar zijn studie vertelde hij mij ermee te zijn gestopt en nu gekozen had om voor de klas te staan. Klas 4 was hiermee weer bemand en mijn ingrijpen als waarnemer ondervond alom waardering, zeker van mijn baas toen ik het hem die dinsdagavond vertelde tijdens ons bezoek aan het schoolkamp in Renkum.

Op kampbezoek

Ook een schooltraditie: collega's die hun collega op het schoolkamp met een bezoek vereren. Dat gebeurde op de tweede en tevens laatste avond van de driedaagse. Samen met mijn collega van klas 2+3 Tieke reed ik naar Renkum waar wij voor de warme maaltijd aanschoven bij de 26 zesdeklassers die er bijna om vochten om bij hún tafel aan te schuiven. Na een avondspel en het avondritueel waarbij het op de slaapzalen snel opvallend rustig was, schoven we als collega's nog even voor een drankje bij elkaar, totdat we rond half 11 besloten weer terug te gaan. Maar... alle deuren van het vakantiehuis zaten op slot. We waren genoodzaakt ons te melden bij de huismeester die ons daarbij ontstemd wees op de huisregel dat bezoek vóór 10 uur vertrokken moest zijn. Met Gods gratie draaide hij de buitendeur open en was het ons toch nog gegund het vakantiehuis te verlaten...

Opruimen en wegwezen

De laatste schooldag kent zo zijn vaste rituelen. Er moet worden opgeruimd en de rapporten moeten worden uitgereikt. En wél ook in deze volgorde: het een 's morgens, het andere 's middags. Traditioneel het ijsje na de rapportbespreking en dan het afscheid van je leerlingen waarbij mij nog een bloemenhulde stond te wachten. Dat is het fijne van een dorp met veel bloemenkwekers onder je leerlingen. Bepakt en bezakt, en moe maar voldaan verliet ik uiteindelijk de school. Mijn eerste jaar in het onderwijs zat erop...