Gepubliceerd op 22 juni 2024

Met deel 15 van mijn serie 'Mijn start als schoolmeester in het onderwijs' zitten we nu alweer in de laatste maand van het schooljaar 1973-1974. Vrijdag 28 juni zal de laatste schooldag zijn. Maar eerst zijn er nog tal van bijzondere activiteiten, zoals elk jaar de sportdag en het afscheid van klas 6. Maar dit jaar zijn er nóg twee bijzondere gebeurtenissen: het 60-jarig bestaan van de school en het afscheid van Ben Sol die na 47 onderwijsjaren met pensioen gaat.

Schooljubileum

Het 25-, 40- en 50-jarig bestaan van de school was steeds uitbundig gevierd. Dit keer was 't het 60-jarig bestaan dat alle aandacht verdiende. Dat de school nog steeds bestond, was niet vanzelfsprekend. De woningbouw in Nieuw-West was immers steeds verder opgerukt tot aan de grenzen van het dorp Sloten.

Verkeersbarrières

Ook waren er verkeerswegen aangelegd die steeds meer een barrière gingen vormen om als kind veilig de school te bereiken. Zoals de Plesmanlaan die het karakter kreeg van een snelweg tussen Badhoevedorp en de oude stad. Mijn voorganger Gerard Nijman had als schoolhoofd jaren terug al gezorgd voor een klaaroverpost op de kruising Plesmanlaan-Baden Powellweg. De leerlingen van Noorder- en Zuiderakerweg hadden zodoende 18 keer per week een veilige oversteek. De zesdeklassers hadden er bij toerbeurt een gewilde klus aan en mochten altijd iets eerder de school uit naar hun klaaroverpost.

Minder leerlingen

Een andere oversteekbarrière kwam in 1972: de Geerban. Deze uitvalsweg naar de A4, bijgenaamd de 'witte weg', doorsneed de Louwesweg en de Sloterweg waar de meeste leerlingen woonden. Al deze ontwikkelingen zorgden ervoor dat ouders van de verder gelegen polderwegen steeds meer gingen kiezen voor basisscholen in de nieuwbouwwijken Osdorp en Slotervaart die voor hen dichterbij en verkeersveiliger waren. In de drie jaar dat ik nu aan de school was verbonden was het aantal klassen gezakt van 6 naar 4. Grootste oorzaak was echter het afnemend aantal zeer grote gezinnen. We hadden nu alleen nog de jongste leerlingen uit gezinnen met 14 kinderen, maar de meeste gezinnen telden nu nog maximaal 6 kinderen.

Dubbelfeest: jubileum en afscheid

In feite hadden de festiviteiten een dubbel karakter: het 60-jarig bestaan van de school en het afscheid van Ben Sol. Zondagmiddag 23 juni was er een feestelijke bijeenkomst voor genodigden. De ouderraad had het grote lokaal van klas 6 daarvoor omgebouwd tot feestzaal. De middag stond vooral in het teken van de pensionering van Ben Sol. Een rij van sprekers blikte terug op zijn 47-jarige onderwijsloopbaan: de eerste 3 jaar bij tal van scholen voor openbaar onderwijs in Amsterdam, vanaf 1930 op de St. Jozefschool in Sloten en vanaf 1944 als hoofd van de VGLO-school. In 1955 kreeg deze school een eigen vleugel naast de lagere school. Bij de invoering van de Mammoetwet in 1968 moest de school worden opgeheven waarna Ben tot zijn pensioen vakleerkracht gymnastiek werd. Na alle sprekers was het zijn zoon Dick die memoreerde dat zijn vader soms zo druk met zijn school was dat hij bijna vergat zijn eigen kinderen op te voeden, maar desondanks zijn toespraak afsloot met de woorden dat zijn vader na al die 47 jaar maar één titel toekwam: 'Meester Sol'.

Voor een uitgebreid verslag van zijn afscheid zie Een school wordt 65 / Artikelen | theodurenkamp.nl, pagina 82 t/m 86.

Oude foto's te kijk

Het 60-jarig schooljubileum kwam die dag vooral tot uiting in de fototentoonstelling. Slotenaar en oud-leerling Toon Koenen had een expositie van oude schoolfoto's georganiseerd met de nodige bijschriften. De houten panelen vormden een lange reeks op de bovengang en ik herinner me de vele verhalen van de inmiddels op leeftijd zijnde oud-leerlingen over alles wat in de periode vanaf de opening van de school in 1914 was te bekijken.

De voorlaatste schooldag werd een feestdag voor leerkrachten en leerlingen: 's morgens een kerkdienst uit dankbaarheid voor het bereikte jubileum en afscheid, waarna een feestelijk ontbijt voor leerkrachten en oud-leerkrachten in het conferentiezaaltje, aangeboden door de ouderraad. 's Middags een voorstelling voor alle leerlingen in het parochiehuis waarbij Ben Sol ook nog eens door de leerlingen in het zonnetje werd gezet met een ingelijste ets van de voormalige gemeente Sloten.

Feesten: een motivatiekick!

Als jonge leerkracht viel het me deze feestweek vooral op hoe belangrijk en vooral ook hoe heilzaam het voor een school is om dergelijke gebeurtenissen uitgebreid met zijn allen te vieren. Op zulke momenten voel je dan ook nadrukkelijk de waardering van velen om je heen voor het werk waarmee je dagelijks bezig bent. De sfeer van gezamenlijk een school in stand houden die je tijdens zo'n feestweek ervaart geeft je werkelijk een kick om het werk vol goede moed voort te zetten. Voor mij was dat dan ook de reden om 5 jaar later bij het 65-jarig bestaan van de school óók weer die sfeer op te roepen om met ons allen die mijlpaal te vieren.

Leerkrachten en oud-leerkrachten tijdens het afscheid van Ben Sol op 23 juni 1974. V.l.n.r.: Bets Kramer (oud-leerkracht), Jo Smit (leerkracht handwerken), Joop Weegenhuise (oud-leerkracht), Ben Sol met echtgenote, Gerard Nijman (schoolhoofd en leerkracht klas 6) met echtgenote, Theo Durenkamp (leerkracht klas 4+5), Lies Visser (leerkracht klas 1), Tieke Waagemans (leerkracht klas 2+3).

Watersportdag

Natuurlijk mocht ook de sportdag aan het eind van dit schooljaar niet ontbreken. Over een schoolreisje werd helemaal niet meer gesproken na de ervaringen van vorig jaar, zie Mijn start als 'schoolmeester' in 1971, deel 11 / Artikelen | theodurenkamp.nl  Maar de ouderraad wilde er bij wijze van compensatie wel iets bijzonders van maken: niet zoals elk jaar een sportdag in de speeltuin, maar een sportdag in het nabijgelegen Akerbad. Met alle gevaren van een schoolreis nog vers in het hoofd keek mijn schoolhoofd eerst nog bedenkelijk, maar ging vervolgens toch overstag om er een watersportdag van te maken. En geslaagd werd het ook, te meer daar het een fantastische zomerdag was en er geen enkele wanklank viel te bespeuren. Het succes van deze dag was vooral te danken aan het organisatietalent van de beheerder van het zwembad, Theo Marijt, die de kinderen met tal van verschillende activiteiten wist te boeien.

Het inmiddels verdwenen Akerbad in 1974, gelegen aan de ringvaart op de hoek van de huidige P. Hans Frankfurthersingel.

Sloten met zijn eigen Akerbad

Het Akerbad kent een lange geschiedenis. Veel herinneringen van bewoners en bezoekers leven nog voort op de diverse nostalgische websites, zoals het Geheugen van West. Het bad bestond al in de jaren '30 en was eigendom van de familie Köhler die er ook woonde en daarom toen het Köhler Bad heette. Begin jaren '70 dreigde sluiting wegens achterstallig onderhoud en gebrek aan investering om het bad aan te passen. Theo Marijt, werkzaam bij de afd. Sport van de Gemeente Amsterdam, nam het bad als beheerder over om het nieuw leven in te blazen onder de naam Akerbad. Maar bij gebrek aan middelen om in de toekomst te investeren, moest het helaas sluiten, zeker na de opening van het  buitenbad van het Sloterparkbad in 1974. 

Eerste kennismaking met  Sloten

De bezoekjes aan het (toen nog) Köhler Bad in de zomer van 1963 betekenden voor mij tevens mijn eerste kennismaking met het dorp Sloten. De reis er naar toe verliep met bus G die zich toen nog door de smalle dorpskern moest wurmen. Maar we gingen er meestal per fiets naar toe. Het zwembad was populair, mede om zijn speelattracties en dan vooral de trampolines. Mijn zomer van 1963 stond dan ook vooral in het teken van dit Slotense zwembad, gelegen op de hoek van de ringvaart en de toenmalige Akersluisweg, de huidige P. Hans Frankfurthersingel. Niets wees mij er toen al op dat ik 8 jaar later hier mijn onderwijsloopbaan zou gaan starten. De enige keer dat ik na de zwembadbezoeken in 1963 nog even in Sloten terugkwam was op een zaterdag in juni 1965 bij de viering van het 900-jarig bestaan. 

Afscheid klas 6

De traditionele afscheidsavond voor klas 6 zag er dit jaar anders uit dan daarvoor. De reden: de samenstelling van de klas. De klas bestond uit 14 jongens en 4 meisjes. Deze verhouding op zich was nog niet het grootste probleem, wat vooral meespeelde was dat de klas onvoldoende talent bezat om een en ander op het podium te kunnen presenteren, zoals voorgaande jaren. Schoolhoofd Nijman besloot daarom om het afscheid te koppelen aan de toediening van het Vormsel door de bisschop. Na de kerkdienst hiervoor op maandagavond 17 juni kwamen de leerlingen, hun ouders en de leerkrachten in het parochiehuis bijeen voor een nazit waarbij ook de pastoor en de bisschop aanwezig waren. De bisschop van Haarlem, Mgr. Zwartkruis, was in vol ornaat: een soutane met sjerp, echter zonder mijter die hij wél even daarvoor in de kerk droeg. Pas na het vertrek van de bisschop zou er aandacht zijn voor het afscheid van de zesdeklassers.